W 1992 roku, podczas sprzątania budynków gospodarczych, odnaleziono niezwykle dokumenty. Na dnie szafy leżały związane sznurkiem sterty starych notesów, druków i ksiąg. Po rozcięciu sznurka ukazał się napisany na ozdobnej nalepce grubego zeszytu tytuł "Księga wizytacyjna szkoły trywialnej w Podegrodziu zapisana od 1863 r." Drżącymi z przejęcia dłońmi ostrożnie przekładaliśmy karty grubego brulionu zapisane pięknym, kaligraficznym pismem o treski ułożonej w starej, dziewiętnastowiecznej polszczyzn ie. W kilku stertach leżało wiele dokumentów: księgi wpisów uczniów, księgi protokołów, kilkaset dokumentów prawa szkolnego z początku wieku, listy, itd. Jak laki skarb przetrwał burze dziejów do naszych czasów, opierając się nawet uznaniu go za makulaturę przez różnych urzędników? Ocalała "opowieść", fragmentaryczna i niepełna jak sen sprzed lat o Szkole Podstawowej w Podegrodziu i o ludziach, którym służyła, a także o ich staraniach, by zapewnić młodzieży wygodę zdobywania wiedzy. Materiały te trzeba zbadać, opracować i opublikować po to, aby zachować je dla przyszłych pokoleń.
Szkoła pierwsza. ? - 1858
Istniała z pewnością w końcu XVI w. W annałach historii wymieniono ks. Jana Janiszewskiego i Stanisława z Brzeska. Była szkołą parafialną. Wiemy także o zmarłych podczas epidemii nauczycielach: Janie Żerkowskim i Janie Czernkowskim. W XVII w. nauczycielami byli: Jan Fabrowicz, Kazimierz Iraszewski i Jan Czernkowski. Drewniany, przysposobiony do celów szkolnych dom znajdował się obok nieistniejącego kościoła, który został zastąpiony zbudowaną w pobliżu i konsekrowaną w 1832 r. świątynią. Ponieważ posyłanie dzieci na nauki zależało od statusu społecznego i woli rodziców (Nauka w szkole nie była jeszcze obowiązkowa.) ilość uczniów była zmienna i raczej niewielka. Podstawowe przedmioty nauczania tej szkoły: język polski, łacina, muzyka i śpiew, a od 1805 r. zarządzeniem szkolnych władz Austrii także nauka języka niemieckiego.
Szkoła druga 1858-1897
Proboszcz parafii ks. dr Wojciech Grzegórzek i przedstawicie! władz powiatowych, Jakub Lankota odnowili szkolę. W 1858 r. siłami własnymi zgromadzono środki na utrzymanie szkoły, nauczyciela i dozorcy - pomocnika. W 1862 r. otworzono nowy budynek ustawiony na przykościelnym placu. Zadziwiające, że ta budowla przetrwała znacznie istnienie trzeciej szkoły . Pełniła później rolę wikarówki organistówki, wiejskiego domu chorych, sali katechetycznej i domu mieszkalnego . Ostatnimi mieszkańcami, do rozbiórki w 1994r. byli p. Wybrańcy. Ponieważ szkolą składała się z trzech oddziałów, nazwano ją "trywialną". Później , po kilku reformach - etatową, a następnie powszechną. W dokumentach szkolnych wykazane są nazwy 23 wsi i odległości od nich. Uczniowie przybywali na naukę nawet z tak odległych osad jak: Skrudzina, Gabon, Krasne, Trzetrzewina. Po czterech latach nauczania zreformowanej szkoły, powstała we Lwowie Wysoka Rada Szkolna Krajowa, która prowadziła nadzór pedagogiczny i zadecydowała o prowadzeniu następujących przedmiotów: religia, język polski, śpiew, historia, pszczelarstwo, jedwabnictwo i gimnastyka. Usunięto język niemiecki. Dwa razy w ciągu roku szkolnego odbywały się w obecności radców szkolnych tzw. " popisy". Z zapisów w księdze wizytacji szkolnych można odczytać ilość uczniów, którzy brali udział w owych "popisach". W 1864 r. uczęszczało do szkoły 74 , a wl890 już 174 uczniów. Znani są nauczyciele : Ludwik Trzeciecki do 1881, potem Franciszek Japoła, a od 1886r. wielce zasłużony dla Podegrodzia, autor zachowanych Ksiąg Protokołów Rady Szkoły Zygmunt Brandys. Niewielka szkoła była ciasna. 17 listopada 1896r. podczas posiedzenia Rady Szkoły podjęto decyzję: "Rada szkolna miejscowa uchwaliła większością głosów sprzedać obecnie się znajdujące grunty szkolne wraz z budynkiem szkolnym starym, a za uzyskane z sprzedaży tej pieniądze nabyć od gminy Podegrodzie karczmę, tak zwane} "Majerz", którą gmina kupiła od C,K. Dyrekcji dóbr skarbowych na szkole, tudzież zakupić także około tej karczmy leżący ogród dla szkoły". Na końcu protokołu podpisali się: ks.Jan Oleksik- proboszcz, Jakub Konstanty, Józef Fraczek, Józef Bodziony, Jan Liber i Zygmunt Brandys. Wygląd z lat 1960-1970
Szkoła trzecia. 1897-1953
Po podjęciu decyzji o przeniesieniu szkoły do dawnej karczmy, zdecydowano się pozostawić dawne grunty szkolne. Za cenę łącznie 1000 ZLR (Złotych Reńskich) sprzedano stara szkołę, a pieniądze przeznaczono na uruchomienie nowego budynku. Nawet len lokal na długo nie wystarczy!. W 1904r. wynajęto dodatkowe sale w domach prywatnych. Pod koniec istnienia tegoż budynku wynajmowano aż cztery inne pomieszczenia u gospodarzy , a nawet przez pewien okres czasu
(l 907-1910?) w poprzedniej szkole. Dawna karczma, a następnie Szkoła stała w centrum Podegrodzia naprzeciw posesji p. Czernkowskiego (którego przodkowie pracowali w szkole) po przeciwnej stronie obecnego boiska sportowego. Starsi mieszkańcy Podegrodzia doskonale ja pamiętają. Nauczyciele tego okresu to: Zygmunt Brandys do 1921 r. a w latach 1922-1953 Alfred Przybyć. Zachowane, zapisane przez Zygmunta Brandysa dokumenty z tej epoki dają obraz jej społeczeństwa. Od 1895r. Wysoka Rada Szkolna Krajowa wprowadziła owiązek szkolny, którego nieprzestrzeganie karano grzywną. Zebrane pieniądze wykorzystywano na cele charytatywne w szkole. Czasami uchylano grzywnę z humanitarnych powodów: 7 września 1903 r , ie takich nędzarzy(...) należy zwolnić ud uczęszczania do szkoły, bo sq sierotami ubogimi i nie ma kto ich żywić i okrywać, więc muszą iść posłużyć. " 11 października 1903 r. " Nauczyciel żali się, ze w miesiącu wrześniu bardzo nieregularnie uczęszczały dzieci do szkoły. Pań Modliszek usprawiedliwia okoliczność tę zatrzymaniem się robót gospodarskich, w skutek długotrwałej słoty przez co dzieci musiały dopomagać w pracy rodzicom, bo o robotnika jest trudno w tutejszej okolicy wobec emigracji ludności do Ameryki, budowy dróg gminnych, budowy tam na rzece Dunajcu i prosi nauczyciela, aby uwzględnił absencję dzieci w czasie pilnych robót gospodarskich. Rada Szkolna decydowała o rozwoju szkoły. Wchodzili w jej skład znani społecznicy Podegrodzia, także współtwórcy Ochotniczej Straży Pożarnej, Kolka Rolniczego, Teatru, Kasy Slefczyka, Szkoły Rolniczej: Jakub Konstanty, Zygmunt Brandys, Józef Maciuszek, Józef Fraczek, Wojciech Dyrek, Jan Oskard, Maksymilian Szelce, Tomasz Ciąglo oraz proboszczowie parafii - ks. J. Drożdż, ks. Jan Oleksik, ks. Antoni Antałkiewicz, ks. Jan Fabian. Potrzeby oświatowe były wielkie i mimo oporu podgrodzian w 1912 r. otworzono Żeńską Szkolę Rolniczą im. bł. Kunegundy. Braki lokalowe zmusiły do budowy nowej szkoły. Na zebraniu wiejskim, które odbyło się 9 listopada 1947r. wybrano Komitet Budowy Szkoły. W jego skład weszli: Micha! Wójcik, Tomasz Łatka, Stanisław Chrząstowski, Józef Latka, Józef Migacz, Józef Maciuszek, Kazimierz Pisarski i W. Krzyżak.
Szkoła czwarta od 1953 r.
Budynek ten używany obecnie powstał w czasach prezydenta Bieruta. Był bardzo nowoczesny. Zapewniał wtedy wygodną naukę 226 uczniom i pracę 7-miu nauczycielom. Dwukondygnacyjna budowla posiada wysokie na 3,5 m. sale lekcyjne, dużą kubaturę pomieszczeń i dające jasne oświetlenie okna. Budynek powstał dzięki wielkiemu nakładowi pracy mieszkańców wsi. W ciągu blisko 50-letniego istnienia poddawano go dwukrotnie modernizacji. W 1969 roku zmieniono ogrzewanie z piecowego na centralne a w latach 80 -tych zabudowano podcienia przy wejściu głównym tworząc przedsionek oraz nowe pomieszczenie, do którego przeniesiono pokój nauczycielski. Pierwotny projekt z 1947 roku nie został Jeszcze niedawno widać to byk) na bocznym skrzydle budynku, do którego dobudowano w 1999 r. nowe obiekty gimnazjum. W szkole, oprócz sal lekcyjnych znajdują się: mała sala gimnastyczna, biblioteka, kuchnia ze stołówką, świetlica i mieszkania ( dawniej trzy obecnie jedno ) dla nauczycieli. Z dwu stron założono piwnice zapewniając pomieszczenia magazynowe, zasobnie opalu i kotłownię z zapleczem. Przez dłuższy czas zasilanie w wodę odbywało się z własnego ujęcia. Obecnie szkoła podłączona jest do wodociągów wiejskich. Istnieje także sieć telefoniczna, nagłośnieniowa, informatyczna i alarmowa. Do terenu szkoły należy także pokaźny obszar gruntu. Od strony południowej położone są sportowe obiekty szkolne: dwa boiska, bieżnia i " ścieżka zdrowia". Od strony północnej i wschodniej znajduje się sad. Do lat 90-tych istniał także ogródek. Otoczenie budynku obsadzono zapewne w celach dydaktycznych różnymi gatunkami drzew pospolitych. Rosną tutaj lipy, akacje, jesiony, wierzby, jarzębiny i tuje tworząc przyjemną i zdrową atmosferę . Obecnie część tych drzew wycięto robiąc miejsce pod nowe budynki. Pomimo położenia w centrum wsi jest to zaciszne miejsce, o czym świadczy obecność wielu gatunków zwierząt gnieżdżących się w pobliżu (np: wiewiórki). Kierownikami i dyrektorami tej szkoły byli w kolejności: Stanisław Kołat (1952-1954), Paweł Kozicki (1954-1958), Józef Semla (1958-1961) i Jakub Widomski (1961-1974, który został dyrektorem gminnym, a później inspektorem. Pracował do śmierci w 1988). W latach 1984 do2003 roku dyrektorem był p.Tadeusz Białka, 2003-2006 r. Małgorzata Gromada, a od 2007 do dzisiaj p. Krystyna Dąbrowska. Przez szereg lat była to jedyna w okolicy szkoła siedmioklasowa a po reformie ośmioklasowa. Uczniowie ze szkól niepełnych w Naszacowicach, Mokrej Wsi i Stadiach uzupełniali naukę dojeżdżając do Podegrodzia. W 1991 roku pobierało naukę ponad 430 uczniów uczonych przez 26 nauczycieli w systemie dwuzmianowym .Był to najtrudniejszy okres. Połowa zespołów klasowych liczyła pond 30 uczniów. Badania demograficzne wskazywały, że jeżeli budynku się nie powiększy, nie będzie on w stanie pomieścić wszystkich nawet w systemie dwuzmianowym. Rozbudowa stała się koniecznością także z powodu reformy oświaty wprowadzającej gimnazja w system nauczania.
Szkoła piąta
Miała być szkolą podstawową i jako taka została zaprojektowana. Jednak z powodu reformy oświaty jej budynek będzie zajmowało Gimnazjum w Podegrodziu. W 1993 r. Urząd Gminy w Podegrodziu podjął uchwalę i wyasygnował fundusze na projekt nowych budynków. Założono Społeczny Komitet Rozbudowy .Szkoły. Pomysł powstał na początku lat 90-tych, kiedy nikt nie przewidywał powstania gimnazjów. Obecnie nowozbudowany budynek będzie zajmowało Gimnazjum w Podegrodziu. W końcu 1993 r. podjęto prace projektowe i przygotowanie terenu. Wyburzono zabudowania gospodarcze i ścięto kilka drzew z sadu. W 1996r. wykonano fundamenty pod zabudowę części dydaktycznej i sali gimnastycznej. Dwa lata później zbudowano salę gimnastyczną, a w 1999r. segment dydaktyczny. Budynek współgra stylistycznie ze starą częścią szkoły, jest obszerny, wygodny i zapewni wystarczająca ilość miejsca dla uczącej się młodzieży. Plan zagospodarowania terenu szkoły przewiduje jeszcze założenie obiektów sportowych dla gimnazjum.
Od chwili oddania obiektów do użytkowania przeprowadzonych zostało wiele modernizacji i dobudowano nowoczesne obiekty sportowe. Od 2003r. Szkoła Podstawowa i Gimnazjum noszą imię bł. O. Stanisława Papczyńskiego. Od 2008 r szkoły połączono tworząc Zespół Szkół Podstawowo – Gimnazjalnych im. O. Stanisława Papczyńskiego w Podegrodziu.
Kolejna reforma oświaty i liczne jej poprawki, a następnie kasata gimnazjów źle wpływały na rytm pracy wymuszając na organie prowadzącym i pracownikach ogrom pracy nie związanej z dydaktyką i wychowaniem. Mimo to drugie dziesięciolecie XXI w. to okres największych sukcesów naszej szkoły.